Sześć tronów dla czterech braci
Na początku XIX w. na tronach zasiadało czterech braci Bonaparte. Najstarszy Józef panował w Królestwie Neapolu i Hiszpanii. Napoleon I jako cesarz władał we Francji oraz jako król w Królestwie Włoch. Ludwik objął tron Holandii. Hieronim został królem w Westfalii.
Józef Bonaparte (1768-1844), wedle zamysłów rodziców, miał być przeznaczony do stanu duchownego. On sam wolał jednak prawo i ukończył w Pizie studia w tym kierunku. Dzięki protekcji Napoleona rozpoczął karierę polityczną i dyplomatyczną. Zajmował się m.in. rokowaniami pokojowymi z USA oraz pracami nad konkordatem z Watykanem. Próbował także sił jako pisarz.
Najwyższy zaszczyt przyniósł Józefowi rok 1806, kiedy to został królem Neapolu, zdobytego przez jego brata. Nowy władca w krótkim czasie zyskał sporą popularność wśród tamtejszych mieszkańców. Zasłynął jako mecenas teatru i literatury, ufundował Akademię Nauk i Starożytności, zreformował gospodarkę, unowocześnił podatki. W 1808 r., także za sprawą Napoleona, Józef został królem podbitej Hiszpanii. Tutaj pole do działania miał ograniczone antyfrancuskimi nastrojami i narodowym powstaniem przeciwko okupantowi. Zlikwidował jedynie terror Wielkiej Inkwizycji. Dotrwał do 1813 r. po czym musiał uciekać z Półwyspu Iberyjskiego. Po upadku Napoleona w 1815 r. wynajął żaglowiec i zapasem kosztownych szampanów i koniaków popłynął do Ameryki. Zakupił tam farmę nad rzeką Delaware. Ostatnie lata życia spędził we Florencji.
Ludwik Bonaparte (1778-1846) dorastał u boku brata Napoleona, który zadbał o jego edukację wojskową. Dosłużył się stopnia generała brygady. W 1806 r. został osadzony na tronie po tym jak Napoleon utworzył Królestwo Holandii. Panował przez cztery lata. Przyczynił się do rozwoju nauki, tworząc Akademię Nauk. Dzięki niemu powołano słynne Rijskmuseum. Przeprowadził zmiany w administracji kraju na wzór francuski. Przyczynił się do liberalizacji polityki religijnej. Zrównał w prawach katolików i Żydów z większością protestancką. Po utracie korony przeniósł się najpierw do Czech, gdzie rezydował w słynnym kurorcie w Teplicach. Następnie osiadł we Florencji jako hrabia „de Saint-Leu”. Zmarł w Livorno.
Najmłodszy z braci Hieronim Bonaparte (1784-1860) w latach 1807-1813 panował w Królestwie Westfalii, utworzonym na mocy traktatu z Tylży z 1807 r., które obejmowało tereny Brunszwiku, Hesji-Kassel oraz częściowo Hanoweru. Westfalia pod rządami Hieronima miała stać się wzorcowym krajem dla innych niemieckich państw. Otrzymała pierwszą konstytucję i parlament. Cesarski styl „empire” stał się obowiązujący. Kraj rozwinął się pod względem kulturalnym i gospodarczym (m.in. zniesiono pańszczyznę). Po upadku Napoleona Hieronim, z tytułem księcia Montfort, osiadł w Austrii a następnie we Włoszech. Gdy jego bratanek Ludwik Napoleon (późniejszy cesarz Napoleon III) przejął władzę we Francji Hieronim powrócił
do ojczyzny.
Różne numizmaty ale jedna rodzina
Ambicją Napoleona było zjednoczenie Europy i niemal mu się to udało. Przejął kontrolę nie tylko nad znaczą częścią kontynentu. Odcisnął trwałe piętno na systemie monetarnym. Dzięki niemu rozpoczęła się wielka kariera francuskiego franka, który wszedł do grona najsilniejszych walut.
Imię cesarza stało się zwyczajową nazwą monet wybijanych aż do XX wieku. Pomimo upadku Bonapartego, perturbacji politycznych i zmian wizerunków na numizmatach określenie „napoleon” złączyło się nierozerwalnie ze złotą monetą dwudziestofrankową, choć inne nominały produkowane z tego samego kruszcu nazywano podobnie.
„Napoleon” (20 franków) pojawił się w 1803 r. i był emitowany aż do 1914 r. Miał średnicę 21 mm, ważył 6,45 g i zawierał 90% czystego złota. Na awersie widniała głowa Bonapartego wraz z tytulaturą, początkowo jako pierwszego konsula, później cesarza. Na rewersach umieszczano nazwę państwa, nominał i datę emisji. Tę ostatnią najpierw wedle kalendarza rewolucyjnego, np. rok 12 (czyli 1803).
Złote dwudziestofrankówki pozostawały w obiegu do pierwszej wojny światowej. Funkcjonowały w ramach Łacińskiej Unii Monetarnej (patrz newsletter maj 2021) i miały swoje odpowiedniki w innych krajach. W Hiszpanii 20 peset, we Włoszech 20 lirów, w Belgii 20 franków, w Grecji 20 drachm.
Wzorzec ustalony dla monet francuskich, z głową władcy na wzór antyczny, z wieńcem laurowym lub bez, powielono w innych krajach, które znalazły się w orbicie wpływów Napoleona. Gdy cesarz osadził na tronach Holandii, Hiszpanii i Westfalii swych braci ich wizerunki pojawiły się odpowiednio na stuiverach, realach i talarach. Każdy kto podróżował przez ówczesną Europę, płacił lokalną walutą i spojrzał na awersy monet nie miał wątpliwości, że skromna korsykańska rodzina Bonaparte zrobiła jedną z największych politycznych karier w dziejach ludzkości.
