Czy wzorem Dmitrija Muratowa zwycięzca wystawi medal na aukcję, a pieniądze przekaże na cele dobroczynne? Warto podkreślić, że każdy medal Pokojowej Nagrody Nobla jest wybity ze szczególnego złota i niesie dodatkowe przesłanie.
Dmitrij Muratow z medalem Noblowskim, który został wylicytowany za 103.5 mln dolarów. Rosyjski noblista całą kwotę przeznaczył na pomoc Ukrainie
Historia Pokojowej Nagrody Nobla i Norweski Komitet Noblowski
Medal Pokojowej Nagroda Nobla jest wręczany przez Norweski Komitet Noblowski osobom lub organizacjom za „najlepszą pracę na rzecz braterstwa między narodami, likwidacji lub redukcji stałych armii oraz za udział i promocję stowarzyszeń pokojowych”. Ciało doradcze Komitetu tworzy grupa profesorów uniwersytetów norweskich oraz dyrektor i dyrektor naukowy Norweskiego Instytutu Noblowskiego. Doradcy mają kilka miesięcy na sporządzenie raportów, zawierających ich opinie na temat kandydatów. Komitet Noblowski może również prosić o taki raport ekspertów niebędących doradcami. Nominacje do pokojowej nagrody Nobla oraz wszystkie dotyczące niej informacje pozostają tajne przez 50 lat, klauzula tajności zabrania również informowania samych nominowanych, nawet w prywatnych rozmowach. Nadzór nad nagrodą sprawuje Fundacja Nobla.
W 1983 r. wyróżnienie otrzymał ówczesny lider „Solidarności”, Lech Wałęsa. Wśród laureatów są między innymi: Międzynarodowy Czerwony Krzyż, Woodrow Wilson, Martin Luther King, Willy Brandt, Dalajlama, Nelson Mandela i Unia Europejska.
Komitet postanowił nie przyznawać nagrody 19 razy w ciągu 120 lat (1901-2021). Dziewięć razy z powodu wojen światowych, a dziewięć razy nie podano oficjalnego wyjaśnienia. W 1948 r. Komitet orzekł, że nie przyzna nagrody, ponieważ "nie było odpowiedniego żyjącego kandydata". Był to hołd dla Mahatmy Gandhiego, który zmarł w tym samym roku.
Do tegorocznej Nagrody Nobla zgłoszono 343 kandydatów, z czego 251 to osoby fizyczne, a 92 to organizacje. To więcej niż w ubiegłym roku (329) i druga najwyższa liczba kandydatów w historii. Dotychczasowy rekord 376 kandydatów został odnotowany w 2016 roku.
Kto wręcza Nagrodę Nobla?
Nagrody Nobla są wręczane przez różne komitety i instytucje, odpowiedzialne za różne kategorie nagród. Oto kto wręcza nagrody Nobel w poszczególnych dziedzinach:
- Fizyka i Chemia: Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki i chemii są wręczane przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk.
- Medycyna: Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny jest wręczana przez Instytut Karolinska w Sztokholmie.
- Literatura: Nagroda Nobla w dziedzinie literatury jest przyznawana przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk, podobnie jak w przypadku fizyki i chemii.
- Pokój: Nagroda Nobla Pokoju jest wręczana przez Norweski Komitet Noblowski. Jest to jedyna nagroda, która nie jest wręczana w Szwecji, lecz w Oslo, Norwegia.
- Ekonomia: Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii została ustanowiona później niż pozostałe nagrody i jest wręczana przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk, podobnie jak w przypadku fizyki, chemii i literatury.
Wręczanie nagród odbywa się podczas uroczystych ceremonii, które zwykle mają miejsce w Sztokholmie i Oslo. Laureaci otrzymują medal, dyplom oraz nagrodę finansową. Nagrody Nobla są wyrazem uznania dla osiągnięć w poszczególnych dziedzinach i stanowią ważny element w kształtowaniu współczesnej kultury i nauki.
Medal Pokojowej Nagrody Nobla
Pierwszy Medal Pokojowej Nagrody Nobla Nagrody Pokoju pochodzi z 1901 roku i niezmiennie wybijany jest w Mennicy Norweskiej. Został zaprojektowany przez jednego z największych norweskich artystów, rzeźbiarza Gustava Vigelanda, któremu pomagał szwedzki grawer Erik Lindberg. Jest to jedyny medal wykonany przez Vigelanda.
Awers medalu Nobla przedstawia wizerunek Alfreda Nobla, jego nazwisko oraz daty urodzenia i śmierci.
Fot. Katarzyna Rainka
Rewers przedstawia trzech nagich mężczyzn - symbol międzynarodowego braterstwa oraz napis po łacinie: „Pro pace et fraternitate gentium” ("Za pokój i braterstwo ludzi"). Wzdłuż boku o grubości 5 mm są wygrawerowane słowa „Prix Nobel de la Paix”, rok i nazwisko laureata.
Fot. Katarzyna Rainka
Początkowo medal był wybijany z 23-karatowego złota i ważył 192 gramy. Od 1980 roku zmieniono specyfikację na 18 karatów i 196 gramów. Jego średnica pozostała niezmienna: 65,3 mm.
Jak przebiega proces wykonania Medalu Nobla?
Wybór Materiałów
Proces tworzenia Medalu Noblowskiego rozpoczyna się od starannego wyboru materiałów. Złoto i srebro są najczęściej używanymi metalami, które symbolizują prestiż i wartość nagrody. W zależności od rocznika i kategorii nagrody, używane mogą być różne stopnie metali, aby osiągnąć pożądane efekty wizualne i trwałość.
Projektowanie i Modelowanie
Po wyborze odpowiednich materiałów, następnym krokiem jest zaprojektowanie medalu. Do tego celu zwykle angażowani są doświadczeni rzeźbiarze i projektanci. Współczesne narzędzia komputerowe pozwalają na tworzenie szczegółowych modeli wirtualnych, które następnie mogą zostać przeniesione na model fizyczny.
Tworzenie Wzorca
Na podstawie stworzonego modelu wirtualnego tworzony jest fizyczny wzorzec medalu. Może to być wykonane poprzez rzeźbienie w glinie lub innym materiale, lub też poprzez wykorzystanie technologii takich jak druk 3D. Wzorzec ten służy jako forma, z której zostanie stworzony odlew medalu.
Odlewanie i Formowanie
Proces odlewania medalu zaczyna się od stworzenia formy odlewniczej na podstawie wzorca. Metal płynny, często w postaci stopu złota i srebra, jest wlewany do formy. Po schłodzeniu i stężeniu metalu, formę można otworzyć, odkrywając surowy odlew medalu.
Obróbka i Wykończenie
Surowy odlew medalu wymaga dalszej obróbki, aby uzyskać ostateczny wygląd. Proces ten może obejmować usuwanie nadmiaru metalu, polerowanie powierzchni, nadawanie trójwymiarowości detalom oraz nanoszenie wszelkich napisów i inskrypcji.
Dodawanie Elementów Dekoracyjnych
Niektóre medale mogą zawierać elementy dekoracyjne, takie jak emalie, kamienie szlachetne czy inne detale, które dodają estetyki i wartości artystycznej.
Weryfikacja i Kontrola Jakości
Po ukończeniu procesu tworzenia medalu, każdy egzemplarz jest dokładnie weryfikowany pod kątem jakości i zgodności z projektem. Wszelkie niedoskonałości są korygowane, a medale, które nie spełniają standardów, są odrzucane.
Pakowanie i Dystrybucja
Ostateczne medale są starannie zapakowane, często w eleganckie etui lub opakowania. Następnie są dystrybuowane do laureatów lub innych osób odpowiedzialnych za wręczenie nagrody. Cały proces tworzenia Medalu Noblowskiego wymaga nie tylko precyzji i umiejętności rzemieślniczych, ale także szacunku dla wartości, jakie medal reprezentuje. To nie tylko fizyczny przedmiot, lecz również odzwierciedlenie osiągnięć, postępu i inspiracji, które kształtują naszą przyszłość.
Medal z Fairmind Gold
Od 2015 roku Grupa Samlerhuset, właściciel Mennicy Norweskiej, rozpoczęła wybijanie medalu wyłącznie ze złota Fairmined Gold.
Inicjatywa Fairmined Gold, prowadzona przez organizację non-profit Alliance for Responsible Mining, wspiera małe kopalnie złota z najbiedniejszych regionów świata. Dzięki jej działaniom wiele kopalń zaczęło wydobywać złoto z poszanowaniem praw człowieka, dbać o środowisko i bezpieczeństwo. Co więcej, kopalnie te (często jedyni więksi pracodawcy w regionie) wspomagają szkoły, szpitale czy lokalne organizacje społeczne. Uczciwa cena za złoto, jaką otrzymują kopalnie rzemieślnicze, pozwala na włączenie ich do bezpiecznego i sprawiedliwego handlu.
'Pokojowa Nagroda Nobla nadaje rozgłos inicjatywie Fairmined i pomaga zwrócić uwagę na okrutne warunki pracy w kopalniach złota i ich wpływ na środowisko. Pokazuje również firmom z branży jubilerskiej i numizmatycznej oraz ich klientom, że warto zapłacić więcej za złoto kopalniom, które chronią środowisko, eliminują pracę dzieci i niebezpieczny kontakt pracowników z rtęcią" – czytamy na stronie Grupy Samlerhuset, której częścią jest Skarbnica Narodowa.
