Zbiory numizmatyczne Muzeum należą do jednych z najcenniejszych w Europie. Gdybyśmy porównali znaczenie naszej kolekcji numizmatycznej do zbiorów malarskich, mówilibyśmy o kolekcji zawierającej liczne dzieła van Gogha, Picassa, Rembrandta i innych czołowych twórców światowych – mówi Andrzej Romanowski, opiekun kolekcji i kurator wystawy - Będzie można zobaczyć wiele obiektów niezwykle rzadkich lub unikatowych, znanych tylko w pojedynczym egzemplarzu.
Wystawa jest dostępna dla publiczności od 13 września do 11 grudnia 2022 roku. Otwarcie ekspozycji zbiega się z obradami XVI Międzynarodowego Kongresu Numizmatycznego. Skarbnica Narodowa jest partnerem wystawy, a Grupa Samlerhuset, do której należy nasza firma to główny sponsor Kongresu.
Ekspozycja opowiada o dwóch darczyńcach – Kazimierzu Sobańskim, który przekazał do Muzeum bogaty zbiór monet polskich oraz dr. Władysławie Semerau-Siemianowskim, który ofiarował kolekcję numizmatów antycznych.
Wyjątkowa wystawa numizmatyczna w Warszawie
Zabytki na wystawie są świadectwami naukowych poszukiwań, podróży i przygód obydwu kolekcjonerów. Na ekspozycji można zobaczyć ponad 350 obiektów. Pochodzą z sześciu kontynentów, a rozpiętość czasu, w którym powstały, obejmuje ponad 2500 lat. Niektóre z nich, głównie te z kolekcji hr. Sobańskiego, nigdy nie były pokazywane publicznie. Największą kategorią prezentowanych zabytków będą monety polskie i antyczne. Nie zabraknie też medali, fotografii, różnych form środków płatniczych.
Historia Polski zapisana w numizmatach
„Rozważni i romantyczni…” to m.in. znakomity przegląd polskiego pieniądza od początków istnienia naszego państwa. Wśród wielu innych zaprezentowana zostanie jedna z najstarszych polskich monet, denar Princes Poloniae wybity za panowania Bolesława Chrobrego oraz unikatowe monety nowożytne, m.in. dukat podwójny koronny Zygmunta I Starego, cztery dukaty gdańskie Jana III Sobieskiego (na zdjęciu), talar koronny Jana II Kazimierza. Na ekspozycji zobaczymy też monety próbne, np. talar koronny Stanisława Augusta Poniatowskiego, szeląg gdański w złocie Wolnego Miasta Gdańska i dukat w miedzi wyemitowany w Księstwie Warszawskim. Uwagę zwraca m.in. tablica z fałszywymi ortami koronnymi z czasów Augusta III Sasa, służąca do rozpoznawania tych monet w obiegu. Zaprezentowane zostaną także insygnia Orderu Polonia Restituta, którym odznaczony został Ignacy Jan Paderewski, zabytki sztuki medalierskiej oraz sfragistyki – m.in. polskie pieczęcie królewskie w wosku i ich suche odciski.
Antyczne skarby
Z kolei dar dr. Władysława Semerau-Siemianowskiego to niezwykle cenna kolekcja zabytków antycznych, w której skład wchodzą monety, pieczęcie bizantyjskie, terakoty i tabliczki zapisane pismem klinowym oraz przedmioty ze szkła. Zbiór charakteryzuje się wielką rozpiętością chronologiczną i geograficzną. Prezentuje przegląd mennictwa antycznego od monet greckich z okresu archaicznego, przez pieniądz rzymski do średniowiecznych monet bizantyńskich. Na szczególną uwagę zasługuje oktodrachma trackiego plemienia Derronów, wybita w latach 520–480 przed Chr. w Macedonii (na zdjęciu). Na wystawie zostaną zaprezentowane także monety wczesnośredniowieczne bite w VIII–IX wieku m.in. przez Longobardów, Anglosasów, Franków oraz późniejsze – niemieckie, francuskie i angielskie.
Od Ameryk po Australię
Numizmaty reprezentujące Afrykę pochodzą z obszaru całego kontynentu: od islamskich monet średniowiecznych z północy po pieniądze państw kolonialnych, a także etiopskie birry i złote monety południowoafrykańskie. Mennictwo kontynentów amerykańskich przybliżą m.in. dominialne banknoty Kanady, dolary USA i argentyńskie peso. Pieniądze z Australii i Oceanii to monety kolonialne oraz dwudziestowieczne monety Związku Australijskiego, Nowej Zelandii i Fidżi. Wystawa jest także bogatą reprezentacją pieniędzy krajów azjatyckich. Tę część zbioru charakteryzują niezwykłe tradycje mennicze i różnorodność form wyrobów. Można będzie zobaczyć m.in. monety IndoScytów i Imperium Kuszanów, Krzyżowców z Bliskiego Wschodu, Timurydów,w tym słynnego wodza i władcy mongolskiego z przełomu XIV i XV wieku Timura (Tamerlana), a także monety keszowe z Chin.
Natura pieniądza
Wystawa zaprezentuje także inne niż monety i banknoty typy pieniądza. Będzie to pieniądz niemonetarny i pieniądz przedmiotowy (płacidła) - m.in.: afrykańska Handa (na zdjęciu), naszyjniki z muszelek z Melanezji, aztecki pieniądz w postaci brązowych siekierek, mające kulisty kształt bullet coins z Tajlandii oraz sztabka z Wietnamu w postaci stemplowanego płatka złota. Będzie można zobaczyć chiński pieniądz-nóż z III wieku przed Chr. i sztabkę srebra w kształcie przypominającym łódkę.
Szersze spojrzenie
Bardzo istotnym elementem ekspozycji będzie prezentacja pamiątek, dokumentów, fotografii dotyczących hr. Sobańskiego (na zdjęciu portret z lat młodzieńczych) i dr. Semerau--Siemianowskiego (na zdjęciu legitymacja pracownicza MNW Władysława Semerau-Siemianowskiego). Posłużą jako ilustracja wątków biograficznych z ich życia i pozwolą opowiedzieć o historycznych okolicznościach tworzenia kolekcji i ich przejścia do zbiorów publicznych w MNW. Kontekstem dla prezentacji pieniądza będą też obiekty falerystyczne i sfragistyczne. Otwarcie wystawy w MNW towarzyszy XVI Międzynarodowemu Kongresowi Numizmatycznemu, którego Muzeum jest współorganizatorem. Naukowcy z całego świata przyjechali na Uniwersytet Warszawski na kilkudniowe obrady.
