Najnowsze badania archeologiczne sugerują, że być może to Poznań, nie Gniezno, był pierwszym ośrodkiem władzy książęcej w państwie Polan. Przypuszczalnie to tam rezydowali piastowscy władcy; tam też mogły być wytwarzane ich pieniądze. Jest zatem na miejscu to, jak wiele numizmatycznych skarbów eksponowanych w muzeach tego miasta pochodzi z lokalnych wykopalisk.
Gabinet Numizmatyczny Muzeum Narodowego w Poznaniu sam może chwalić się wyjątkowo długim rodowodem. Jego korzenie sięgają 1857 r., a zgromadzone od tego czasu zbiory przekroczyły liczbę 150 tys. egzemplarzy – z czego aż 18 tys. to średniowiecznie numizmaty polskie.
Perłę w koronie stanowią jednak obiekty okołonumizmatyczne. Unikatowa w skali kraju kolekcja renesansowych plakiet reprezentuje wyroby znakomitych artystów z Włoch, Niemiec i Francji. Towarzyszy im bardzo wartościowy zestaw plakiet secesyjnych z przełomu XX w., a także pokaźna liczba zabytków sfragistycznych, czyli pieczęci i tłoków pieczętnych.
Bogato prezentuje się obszerny zbiór polskich medali, orderów i medalionów portretowych, pozwalający prześledzić ewolucję tej dziedziny sztuki od XVI w. aż do czasów współczesnych. Zgromadzone dzieła wyszły z pracowni czołowych polskich medalierów, takich jak Sebastian Dadler i Jan Maria Padovano.
Szczególnie interesującym okazem jest pochodzący z 1653 r. srebrny medal Jerzego III z legnicko-brzeskiej linii Piastów. Ten wyjątkowo rzadki, finezyjnie zdobiony numizmat niedawno wszedł w skład kolekcji Muzeum Natrodowego, uzupełniając zestaw emisji wykonanych dla najdłużej panującej gałęzi tej dynastii.
Prawdziwe piastowskie skarby skrywają się jednak w innej placówce. Wskutek reorganizacji dawnego Muzeum Wielkopolskiego, z którego powstało później Muzeum Narodowe, najcenniejsze pamiątki historyczne przekazane zostały poznańskiemu Muzeum Archeologicznemu. Tamtejsza pracownia numizmatyczna gromadzi ponad 30 tys. znalezisk pochodzących z wykopalisk na terenie regionu.
Przechowywanych jest tam ponad 40 odnalezionych skarbów, w skład których wchodzą m.in. wczesnośredniowieczne monety, biżuteria oraz siekane srebro. Niektóre numizmaty zostały niedawno zidentyfikowane jako emisje z czasów pierwszego piastowskiego króla – Bolesława Chrobrego. Takie znaleziska zajmują czołowe miejsce w panteonie polskiej numizmatyki.
Udostępniona w ubiegłym roku ekspozycja czasowa „234 metry kwadratowe Poznania” prezentuje obiekty wydobyte na światło dzienne w toku badań archeologicznych na obszarze poznańskiego Starego Rynku. Największą sensacją tych zbiorów są beznapisowe denary Władysława Łokietka. Towarzyszą im inne ciekawe średniowieczne artefakty, np. plakietka pielgrzymia i kości do gry.
Dla osób zainteresowanych praktyczną stroną przemysłu menniczego prawdziwą gratką będzie średniowieczny warsztat mincerski. Odtworzony w Muzeum Archeologicznym zakład daje niezwykły wgląd w powstawanie najstarszych polskich pieniędzy – które z dużym prawdopodobieństwem wyrabiano właśnie w murach Poznania, jednej z kolebek naszej państwowości.
