Medale i odznaczenia wojskowe w Polsce oraz na świecie
Historia odznaczeń jest równie długa, jak dzieje wojska. Wyróżnienia dla zasłużonych dowódców znano już nad starożytnym Nilem i w cesarskim Rzymie, choć przybierały one raczej postać odświętnego uzbrojenia niż orderu. W czasach antycznych wyrabiano też ceremonialne kruszcowe medaliony, miały one jednak charakter podarunku dla dostojnych gości, nie zaś nagrody. Ze względu na podobieństwo do monet nazywano je na podobieństwo rzymskiej półdenarówki: medalia.
Order słonia to najwyższe odznaczenie w Danii
Typowym odznaczeniem wojskowym feudalnej Europy był akces do rycerskiego zakonu, pieczętującego się unikalnym symbolem heraldycznym (w Anglii była to podwiązka, w Danii zaś słoń). Z tego względu w wielu językach słowa ‘order’ i ‘zakon’ do dziś brzmią identycznie. Epoka nowożytna zwiększyła dostępność orderów wojskowych, niezwykłe wydarzenia zaczęto bowiem upamiętniać emisją okolicznościowych medali. Wręczano je uczestnikom głośnych bitew, bywały też produkowane masowo z intencją rynkowej sprzedaży. Poskutkowało to wybuchem prawdziwej mody na ordery, które stały się niezbędną częścią stroju.
Rozwój prawodawstwa i państw narodowych w XVIII w. przekształcił odznaczenia w ponadczasowe symbole stosowane w celu uhonorowania za szczególny wkład w rozwój i prestiż państwa. Z tego okresu pochodzą najsłynniejsze z przyznawanych do dziś medali, np. francuski Order Narodowy Legii Honorowej z 1802 r. Wśród nich znajdziemy także pierwsze polskie odznaczenia państwowe.
Najwyżze ordery wojskowe, cywilne w Polsce 1939 i PRL
Najstarszym i najważniejszym spośród polskich odznaczeń jest Order Orła Białego, przyznawany za wybitne zasługi cywilne i wojskowe. Powstał on w 1705 r. decyzją króla Augusta II Mocnego; po okresie spadku znaczenia nadawany był ponownie od 1921 r., a potem od 1992 r. Natomiast takie odznaczenia wojskowe w PRL przyznawał wyłącznie rząd emigracyjny. Order Orła Białego jest nadawany najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym przedstawicielom państw obcych. O nadaniu decyduje Kapituła. Przewodniczy jej Wielki Mistrz Kapituły, którym z urzędu zostaje urzędujący prezydent RP. On też z reguły dokonuje uroczystego wręczenia orderu. Orderem Orła Białego otrzymało aż 1506 osobistości. Wśród odznaczonych po 1989 r. znajdują się m.in. przywódcy wielu europejskich państw, polscy premierzy Jerzy Buzek i Hanna Suchocka, nobliści: Czesław Miłosz i Wisława Szymborska oraz Papież-Polak - Święty Jan Paweł II.
Historia Virtuti Militari – najwyższe odznaczenie Państwowe
Młodszy o blisko stulecie Order Wojenny Virtuti Militari uważany jest za najstarsze na świecie odznaczenie przyznawane wyłącznie bohaterom wojennym – aczkolwiek ze względu na burzliwe dzieje Polski zdarzały się okresy, w których ten order wojskowy nie był przyznawany. Powołał go 22 czerwca 1792 r. król Stanisław August Poniatowski dla uczczenia odniesionego pod Zieleńcami zwycięstwa nad rosyjską agresją. Wśród pierwszych odznaczonym znajdowali się Tadeusz Kościuszko, Józef Poniatowski i Józef Zajączek.
W czołówce najważniejszych polskich odznaczeń wojskowych znajdziemy też Order Odrodzenia Polski, znany pod nazwą Polonia Restituta. Przyznaje się go od 1921 r. za wybitne osiągnięcia cywilne, np. naukowe, kulturalne lub sportowe.
Następny pod względem rangi jest Order Krzyża Wojskowego – najwyższe odznaczenie wojskowe w czasie pokoju, przyznawane od 2006 r. m.in. za działalność antyterrorystyczną.
Kiedy był wręczany Order Krzyża Niepodległości?
Order Krzyża Niepodległości to najmłodsze z kluczowych polskich odznaczeń. Od 2010 r. wręczane jest osobom szczególnie zasłużonym w obronę niepodległości w latach 1939–1956, kontynuując tradycję międzywojennego Krzyża Niepodległości dla walczących o wolność Polski w okresie 1918–1921.
Listę znanych polskich odznaczeń zamyka Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej – ustanowione w 1922 r. cywilne odznaczenie dla cudzoziemców i Polaków zamieszkałych za granicą.
