Terytorium, które w X wieku stało się Polską, leżało na przecięciu wielu szlaków handlowych. Tędy, od Bałtyku po Morze Śródziemne, biegł jeden z najważniejszych szlaków – bursztynowy. Wśród skarbów wykopanych na polskiej ziemi znaleziono monety greckie, celtyckie, rzymskie, bizantyjskie, a także arabskie.
Przed upowszechnieniem się pieniądza monetowego na ziemiach polskich, zadanie monety spełniały różnego typy płacidła, jak skóry, siekierki, pręty żelazne, futra, chusteczki.
SPÓR O PIERWSZEŃSTWO
Głównym celem wybicia własnej monety była legitymizacja monarszej władzy. Wybicie swojego denara było dla pierwszych Piastów działaniem prestiżowym.
Do niedawna w polskiej numizmatyce panował pogląd, że pierwszą monetę w państwie Piastów wybito na cześć i polecenie pierwszego historycznego władcy Polski, czyli Mieszka I. Badacze przypuszczali, że do tego wydarzenia miało dojść ok. 980 r. Według tej teorii pierwszą polską monetą miał być denar z napisem MISICO.
Większość historyków przyjmuje jednak, że denar z imieniem Mieszka został wybity przez Mieszka II, czyli wnuka Mieszka I.
Obecnie uważa się, że to Bolesław Chrobry, pierwszy król polski, wybił pierwsze polskie monety w okresie, gdy był jeszcze księciem. Najprawdopodobniej srebrne denary bite nad Wisłą pojawiły się w Polsce na przełomie tysiącleci.
PIERWSZA MONETA Z NAZWĄ POLSKI
Denar Princes Polonie Bolesława I Chrobrego to jeden z najciekawszych i najważniejszych polskich numizmatów. Spotykany jest w zbiorach muzealnych, na aukcjach i w niewielu kolekcjach prywatnych.
Panowanie Bolesława Chrobrego w latach 992–1025 było epoką szybkiego awansu młodego państwa Piastów na europejskiej scenie. Denar Princes Polonie był najbardziej licznym spośród kilkunastu rodzajów monet emitowanych za panowania Bolesława I. Pełnił zapewne funkcję propagandową, nie odgrywając większej roli w obiegu monetarnym.
Ponieważ ówczesna gospodarka tylko w niewielkim stopniu opierała się na pieniądzu, bardzo trudna do ustalenia jest siła nabywcza denarów Bolesława Chrobrego. Natomiast na jego obecną wartość rynkową wpływają nie tylko rzadkość występowania oraz pokaźny wiek. Moneta ta jest bowiem wyjątkowym historycznym świadectwem. Widoczny na obu jej stronach napis Princes Polonie uważany jest za najstarszy zachowany zapis nazwy naszego kraju.
Na denarze widnieje wyobrażenie ptaka. Jest on przedmiotem długoletnich sporów badaczy. W przedstawionym wizerunku ptaka niektórzy rozpoznają orła, inni zaś pawia. Większość ekspertów przychyla się do tej drugiej interpretacji. Paw może symbolizować Chrystusa.
Denary Princes Polonie mają średnicę ok. 19,8 mm. Każdy z nich waży ok. 1,8 g srebra. Nieznane jest miejsce ich wybicia.
WSPÓLNA WALUTA EUROPY
Srebrne denary to pierwsze polskie pieniądze. Co ciekawe można było nimi płacić w całej Europie. System denarowy miał bowiem we wczesnym średniowieczu charakter uniwersalny, ponieważ wartość uniwersalną miał kruszec.
Rozpoczynając własne mennictwo, władcy piastowscy wzorowali się na rozwiązaniach przyjętych wcześniej w Europie Zachodniej.
UPOWSZECHNIENIE DENARA
Denar pierwszych Piastów wypierał stare środki wymiany stopniowo. Proces ten trwał przez dziesięciolecia.Pierwsze polskie monety pełniły przede wszystkim funkcje prestiżowe – budowały rozpoznawalność władcy i nadawały mu majestat godny monarchów Zachodu. Ze względu na małą liczbę egzemplarzy nie miały dużego znaczenia w obiegu zdominowanym przez zagraniczne emisje i handel wymienny.
Polski pieniądz upowszechnił się na dobre dopiero w 2. połowie XI wieku. Następcy Bolesława Chrobrego i Mieszka II zrezygnowali bowiem z bicia monet, a przynajmniej nie zachowały się emisje z ich epoki. Być może stały za tym trudności w zdobyciu potrzebnych ilości srebra lub walki o przejęcie tronu. W tym czasie do Polski licznie spływały saskie denary krzyżowe – monety oznaczone krzyżem prostym oraz maltańskim. Produkowane były masowo do obsługi handlu z sąsiadami pozbawionymi własnych emisji.
