Zarówno Mennica Norweska, jak i jej właściciel – firma Samlerhuset, we współpracy z organizacją Alliance for Responsible Minning, chcą w ten sposób zwrócić uwagę opinii publicznej na warunki pracy w kopalniach złota, a także podkreślają ich wpływ na środowisko naturalne.
-„Wydobycie złota jest bardzo ważnym źródłem dochodów dla wielu biednych społeczności w Ameryce Łacińskiej, Afryce i Azji Południowo-Wschodniej. 85-90% złota wydobywanego w dzisiejszym świecie pochodzi z większych kopalń, które są regulowane przez normy i przepisy krajowe i międzynarodowe. Pozostałe 10-15%, pochodzi jednak z kopalń działających na małą skalę, które zatrudniają ponad dziesięć milionów osób, czyli około 90% górników na świecie. Ich funkcjonowanie rodzi poważne wyzwania w odniesieniu do warunków pracy i wpływu na środowisko”– mówi Adam Zieliński, dyrektor zarządzający Skarbnicy Narodowej, należącej do grupy Samlerhuset.
Wydobycie na małą skalę często odbywa się ręcznie, w trudnych warunkach. Praca wykonywana jest przez górników, którzy oprócz wydobywania złota muszą podzielić je na kawałki, oczyścić w procesie obejmującym stosowanie rtęci. –„Jest to bardzo niebezpieczne, zarówno dla nich jak i dla ich otoczenia, a dodatkowo bardzo często odbywa się to bez zezwolenia władz. Jednak praca ta stanowi źródło utrzymania milionów ludzi i nie możemy o nich zapomnieć” – dodaje Adam Zieliński. Organizacja Alliance for Responsible Minning stara się przekształcać kopalnie działające na małą skalę w bezpieczne oraz odpowiedzialne społecznie i ekologicznie firmy wydobywcze, pomagając im osiągnąć certyfikat Fairmined. Procedura uzyskania certyfikatu obejmuje wymagania dotyczące warunków pracy w kopalniach i ich oddziaływania na środowisko.
Przemysł biżuteryjny przebył już długą drogę w kierunku promowania odpowiedzialnego łańcucha dostaw, ale numizmatyka ma na tym polu pewne zaległości do nadrobienia. Przykład tegorocznego medalu Pokojowej Nagrody Nobla jest swoistym sygnałem wysłanym w świat, który ma ostatecznie zmienić sposób funkcjonowania kopalń działających na małą skalę. - „Inicjatywa i współpraca z Alliance for Responsible Minning nie dotyczy tylko medalu Pokojowej Nagrody Nobla. Chcemy zwrócić uwagę na to, jakie złoto jest używane do produkcji monet i medali, a także zachęcić coraz więcej podmiotów do korzystania z certyfikowanego złota z małych kopalń. W ten sposób warunki pracy w tego typu miejscach będą się stopniowo poprawiać, co pozytywnie odbije się również na środowisku naturalnym." – mówi Adam Zieliński.
Złoto wykorzystywane przez Mennicę Norweską oraz Samlerhuset jest zasadniczo pozyskiwane z recyklingu, co jest najbardziej przyjaznym dla środowiska rozwiązaniem. Zasoby kruszcu pochodzą również z dużych, zmechanizowanych kopalń, które mają legalne umowy na eksploatację z władzami w kraju. –„Warto zaznaczyć, że tylko 33% całkowitego rynku złota pochodzi z recyklingu, a pozostałe 67% jest wydobywane na nowo. W 2014 roku przemysł menniczy zużył prawie 256 ton złota do produkcji monet i medali, co odpowiada około 6% całkowitego popytu. Dlatego tak ważne jest, aby objąć certyfikacją małe kopalnie i uczynić ten biznes efektywnym i bezpiecznym” – mówi Adam Zieliński.
O szczegółach wsparcia dla małych kopalń opowiada Kenneth Porter z Alliance for Responsible Minning:"Wprowadziliśmy mechanizm korzyści dla właścicieli kopalń związany z certyfikatem: otrzymują uczciwą cenę za swoje złoto i dodatkowe fundusze do inwestowania w ich działalność oraz projekty społeczne organizowane z korzyścią dla miejsca pracy górników i okolicznych społeczności”.
Również Kjell Wessel, prezes Mennicy Norweskiej podkreśla, jak ważne jest wsparcie dla pracujących tam ludzi: -„Małe kopalnie dostarczają 10-15% całkowitej produkcji złota na świecie, a jednocześnie zatrudniają ok. 90% górników. To właśnie ich działalność wymaga monitorowania i wsparcia, ponieważ wywiera duży wpływ zarówno na samych zatrudnionych, ich rodziny, jak i ich otoczenie oraz środowisko naturalne. Dlatego jest bardzo ważne, aby podmioty, które używają złota w swoich produktach, zdawały sobie sprawę z wyzwań, które przed nimi stoją. Trzeba zachęcić innych do działania na rzecz poprawy tej sytuacji."
Inicjatorzy przyznają, że jest to długi i wymagający proces. Alternatywa bezczynności nie wchodzi jednak w grę. Tegoroczny medal Pokojowej Nagroda Nobla, który stanowi symbol tej idei, pochodzi z małej kopalni Iquira w Kolumbii, odznaczonej certyfikatem Fairmined.
Zdjęcia: Erik Five Gunnerud
